Ο θηλασμός σώζει από υπέρταση

Δύο ελληνικά μαιευτήρια έλαβαν πιστοποίηση ως φιλικά προς τον μητρικό θηλασμό।

Νέα μελέτη μαρτυρεί ότι ο θηλασμός σώζει μακροπρόθεσμα από την υπέρταση

Μια νέα μελέτη έρχεται να επιβεβαιώσει για άλλη μια φορά τα οφέλη του θηλασμού όχι μόνο για το αναπτυσσόμενο βρέφος αλλά και για την ίδια τη μητέρα του. Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της οι γυναίκες που υιοθετούν τον αποκλειστικό θηλασμό επί τουλάχιστον έξι μήνες μετά τη γέννηση του παιδιού τους – όπως συστήνουν οι αρμόδιοι οργανισμοί - εμφανίζουν μειωμένο κίνδυνο υπέρτασης αργότερα στη ζωή τους.
Αν και τα ευρήματα αυτά, που δημοσιεύονται στο επιστημονικό περιοδικό «American Journal of Epidemiology», δεν αποδεικνύουν ότι ο θηλασμός αποτελεί άμεση αιτία μείωσης της αρτηριακής πίεσης στις γυναίκες, μαρτυρούν για άλλη μια φορά πόσο πολύτιμος μπορεί να είναι όχι μόνο για το μέλλον της νέας ζωής που έρχεται στον κόσμο αλλά για τη γυναίκα που «γεννά» τη ζωή.
Η υπενθύμιση είναι σημαντική, ιδιαιτέρως αυτές τις ημέρες που σηματοδοτούν τον εορτασμό της Εβδομάδας Μητρικού Θηλασμού (1-7 Νοεμβρίου). Ωστόσο, όπως τονίζουν όλοι οι ειδικοί, ο μητρικός θηλασμός πρέπει να αποτελεί στάση ζωής και να «εορτάζεται» καθημερινά από τις γυναίκες και τα παιδιά τους.

Μεγάλη μελέτη

Προκειμένου να καταλήξουν στα συμπεράσματά τους ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας στο Τσάπελ Χιλ μελέτησαν τη σύνδεση μεταξύ του θηλασμού και της εμφάνισης υπέρτασης σε περισσότερες από 55.000 αμερικανίδες νοσοκόμες που συμμετέχουν στη μακροχρόνια μελέτη Nurse’s Health Study II. Ολες οι συμμετέχουσες είχαν τουλάχιστον ένα παιδί. Όπως προέκυψε, οι εθελόντριες που είχαν θηλάσει επί τουλάχιστον έξι μήνες αντιμετώπιζαν μειωμένο κίνδυνο υπέρτασης σε διάστημα 14 ετών σε σύγκριση με όσες είχαν χρησιμοποιήσει αποκλειστικά ξένο γάλα.
Συγχρόνως οι γυναίκες που δεν είχαν θηλάσει καθόλου καθώς και όσες είχαν θηλάσει μόνο επί τρεις μήνες ή και λιγότερο αντιμετώπιζαν 25% περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν υψηλή αρτηριακή πίεση στο ίδιο χρονικό διάστημα σε σύγκριση με όσες είχαν θηλάσει επί τουλάχιστον ένα έτος.
Τα αποτελέσματα φάνηκε να ισχύουν ακόμη και όταν ελήφθησαν υπόψη παράγοντες που επηρεάζουν την αρτηριακή πίεση όπως η διατροφή, η άσκηση και το κάπνισμα.

Ισχυρές ενδείξεις, όχι όμως αποδείξεις

Σύμφωνα με την επικεφαλής της μελέτης Αλισον Στιούμπε τα καινούργια ευρήματα δεν αποδεικνύουν ότι ο θηλασμός προστατεύει μακροπρόθεσμα από την υπέρταση. Όπως σημείωσε η ειδικός μπορεί να υπεισέρχονται άλλοι παράγοντες που… ανεβάζουν την πίεση των γυναικών όπως το στρεσογόνο εργασιακό περιβάλλον.
Σε κάθε περίπτωση η ερευνήτρια έσπευσε να προσθέσει ότι πλήθος στοιχείων μαρτυρούν τα οφέλη του θηλασμού για την αρτηριακή πίεση και την καρδιά. Όπως είπε, μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι η ορμόνη οξυτοκίνη, η οποία εκκρίνεται από τον οργανισμό της μητέρας κατά τον θηλασμό και βοηθά στην «απελευθέρωση» του γάλακτος, έχει μακροπρόθεσμη δράση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης. Παράλληλα, σύμφωνα με ερευνητικά στοιχεία, αμέσως μετά τον θηλασμό εμφανίζεται βραχυπρόθεσμη μείωση της αρτηριακής πίεσης της γυναίκας.
Εάν ο θηλασμός προφυλάσσει πράγματι από την αρτηριακή πίεση τότε, όπως υπολογίζουν οι ερευνητές, το 12% των περιπτώσεων υπέρτασης μεταξύ γυναικών που έχουν τεκνοποιήσει πιθανότατα συνδέεται με ανεπαρκή θηλασμό.

«Ασπίδα» υγείας

Τα νέα αυτά στοιχεία έρχονται να προστεθούν σε πληθώρα άλλων που μαρτυρούν ότι ο θηλασμός αποτελεί «ασπίδα» υγείας για τη γυναίκα και το παιδί. Οι ειδήμονες του χώρου τονίζουν ότι με βάση ερευνητικά δεδομένα ο θηλασμός συνδέεται με υψηλότερο IQ, με μείωση του κινδύνου ωτίτιδας, διάρροιας, μηνιγγίτιδας, βρογχίτιδας, διαβήτη, παχυσαρκίας, κοιλιοκάκης, φλεγμονώδους νόσου του εντέρου αλλά και καρκίνων στα παιδιά. Παράλληλα έχει φανεί ότι προστατεύει τις γυναίκες από καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών αλλά και από οστεοπόρωση.
Αποδεικνύεται λοιπόν περίτρανα ότι ο θηλασμός αποτελεί πραγματικό «διαβατήριο» υγείας. Κάτι που πρέπει να λάβουν σοβαρά υπόψη τους οι Ελληνίδες καθώς στη χώρα μας τα ποσοστά αποκλειστικού θηλασμού κατά το πρώτο εξάμηνο ζωής του παιδιού είναι πολύ χαμηλά. Όπως αναφέρει στο «Βήμα» η παιδίατρος, διευθύντρια του ΕΣΥ στην Α΄ Παιδιατρική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθηνών και μέλος της Εθνικής Επιτροπής Μητρικού Θηλασμού κυρία Μαρία – Αδαμαντία Μαλλιαρού «σε πρόσφατη εθνική μελέτη των ποσοστών μητρικού θηλασμού στη χώρα μας που διενήργησε το Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού, βρέθηκε ότι θηλάζει αποκλειστικά για 6 μήνες μόνον το 1% των βρεφών. Το 20 % θηλάζει για έξι μήνες παίρνοντας συμπλήρωμα με γάλα αγελάδας και συνεχίζει να θηλάζει για ένα χρόνο μόνον το 6%».

Καθοριστική η πολιτική του μαιευτηρίου

Σύμφωνα με την κυρία Μαλλιαρού τα επιστημονικά στοιχεία δείχνουν ότι βασικός παράγοντας στην επιτυχία του θηλασμού είναι η πολιτική μητρικού θηλασμού που ασκείται από το μαιευτήριο στο οποίο γεννιέται το βρέφος. «Σε μικρότερο ποσοστό ευθύνεται η εργασία της μητέρας, το κάπνισμα της μητέρας αλλά και οι λανθασμένες συμβουλές του υγειονομικού προσωπικού – δηλαδή των μαιευτήρων, των μαιών αλλά και των παιδιάτρων».
Η ειδικός υπογραμμίζει ότι η ευθύνη για τα χαμηλά ποσοστά μητρικού θηλασμού στη χώρα μας βαραίνει και τις εταιρείες παρασκευής βρεφικού γάλακτος οι οποίες κάνουν με κάθε μέσον διαφήμιση των προϊόντων τους επηρεάζοντας τις γυναίκες. «Η συχνά γκρίζα διαφήμιση των εταιρειών αυτών απευθύνεται σε ένα κοινό που δεν έχει κουλτούρα θηλασμού διότι μετά το 1960, δηλαδή επί σχεδόν μισό αιώνα, στη χώρα μας προβάλλεται το μοντέλο της τεχνητής διατροφής ως κύριας διατροφή των βρεφών».
Την επίδραση που έχει η διαφήμιση των εταιρειών στις νέες μητέρες αποδεικνύει νέα μελέτη που διεξήχθη στις Φιλιππίνες και δημοσιεύεται στο επιστημονικό περιοδικό «Social Science and Medicine Journal». Σύμφωνα με τα αποτελέσματά της γυναίκες που επηρεάστηκαν από διαφημίσεις που παρουσίαζαν βρεφικά γάλατα ή από τους παιδιάτρους που παρακολουθούσαν τα τέκνα τους είχαν διπλάσιες ως τετραπλάσιες πιθανότητες να ταΐζουν τα παιδιά τους με αυτά τα προϊόντα και να αποφεύγουν τον θηλασμό.

Πιστοποίηση ελληνικών νοσοκομείων

Μέσα σε αυτήν την… έρημο, οι προσπάθειες ενίσχυσης του ευεργετικού μητρικού θηλασμού αποτελούν «όαση». Και η είδηση ότι έχουμε πλέον στη χώρα μας δύο πιστοποιημένα φιλικά για το βρέφος μαιευτήρια είναι άκρως σημαντική. Η κυρία Μαλλιαρού τονίζει ότι «είκοσι χρόνια μετά την οδηγία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και της UNICEF για τη δημιουργία φιλικών για το βρέφος νοσοκομείων – μια πρωτοβουλία που ονομάστηκε The Baby Friendly Hospital Initiative – δύο ελληνικά μαιευτήρια, το ‘Ελενα Βενιζέλου’ καθώς και το μαιευτικό τμήμα του νοσοκομείου ‘Αττικόν’ έλαβαν την πιστοποίηση».
Στη διεθνή κοινότητα υπάρχουν εκατοντάδες φιλικά για το βρέφη μαιευτήρια (π.χ η Σουηδία έχει 80, η Τουρκία 120). Στα νοσοκομεία αυτά προστατεύεται το δικαίωμα του βρέφους να θηλάσει τη μητέρα του μέσω της εφαρμογής κανόνων για επιτυχή θηλασμό. Τηρείται αυστηρά ο Κώδικας Εμπορίας (μάρκετινγκ) Υποκαταστάτων Μητρικού Γάλακτος, υπάρχει γραπτή πολιτική για τον μητρικό θηλασμό αλλά διαρκής εκπαίδευση σε θέματα μητρικού θηλασμού του προσωπικού και των μητέρων που πρόκειται να γεννήσουν σε αυτό.
Το νεογέννητο τοποθετείται στο στήθος της μητέρας την πρώτη ώρα μετά τον τοκετό (skin to skin contact), ώστε όταν δείξει σημάδια ετοιμότητας να θηλάσει, να είναι κοντά στον μαστό της, γεγονός που θεωρείται θεμελιώδες για την εδραίωση του αποκλειστικού θηλασμού και την χωρίς προβλήματα γαλουχία.
Παράλληλα, το μωρό βρίσκεται στο ίδιο δωμάτιο με τη μητέρα του όλο το 24ωρο (rooming in), γεγονός που το προστατεύει από τις λοιμώξεις που εγκυμονεί ο συγχρωτισμός του με άλλα βρέφη και το νοσηλευτικό προσωπικό και βέβαια θηλάζει όποτε θέλει και όσο θέλει χωρίς να παρεμβαίνουν τρίτοι. Η συνδιαμονή μητέρας – νεογνού στο μαιευτήριο είναι σημαντική, τονίζει η κυρία Μαλλιαρού. «Πρέπει πλέον να σταματήσει ο παράλογος και βίαιος αποχωρισμός μητέρας –μωρού που επιτελείται στα ελληνικά μαιευτήρια και ιδιαίτερα στα ιδιωτικά, στο όνομα μιας κακώς εννοούμενης προσφοράς μαιευτικών υπηρεσιών που ο καταναλωτής πληρώνει ακριβά».

Όχι γάλα αγελάδας, μπιμπερό, πιπίλες

Τέλος, στο φιλικό για το βρέφος μαιευτήριο το νεογνό ταΐζεται μόνο με μητρικό γάλα. Δεν του χορηγείται γάλα αγελάδας (formula) – εκτός αν υπάρχει κάποια ιατρική ένδειξη – ούτε άλλα υγρά, μπιμπερό ή πιπίλες. Είναι γνωστό ότι η χορήγηση μπιμπερό ή πιπίλας σε βρέφος μικρότερο των 40 ημερών προκαλεί το φαινόμενο της σύγχυσης της θηλής (nipple confusion) με αποτέλεσμα το μωρό να μην μπορεί να θηλάσει τη μητέρα του. Μετά την έξοδο από ένα φιλικό για το βρέφος μαιευτήριο, η μητέρα έχει την υποστήριξη εκπαιδευμένων ατόμων σε προβλήματα που αφορούν τον θηλασμό.

Σύμφωνα με την κυρία Μαλλιαρού είναι αισιόδοξο το γεγονός ότι δύο μαιευτήρια της χώρας μας θεωρούνται επισήμως φιλικά προς τον θηλασμό. «Θα πρέπει άμεσα να ακολουθήσουν και άλλα μαιευτήρια τόσο στον ιδιωτικό όσον και στο δημόσιο τομέα. Ο μητρικός θηλασμός είναι ένα δικαίωμα του βρέφους, είναι η μόνη πραγματικά ιδανική διατροφή για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του ανθρώπου» λέει η ειδικός και καταλήγει διευκρινίζοντας ότι θα πρέπει να συνεχίζεται και μετά την εισαγωγή των στερεών τροφών (κρέμα, φρουτόκρεμα, κρεατοχορτόσουπα) που γίνεται τον 6ο μήνα, τουλάχιστον μέχρι τον 1ο χρόνο ζωής. Ο ΠΟΥ συνιστά μητρικό θηλασμό μέχρι τα δύο χρόνια της ζωής ή και μετά αν το επιθυμούν η μητέρα και το παιδί.
Οσες νέες μητέρες θέλουν να βρουν περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τον θηλασμό αλλά και άλλα θέματα που αφορούν το βρέφος τους μπορούν να επισκεφθούν την ηλεκτρονική διεύθυνση www.mothereducation.gr.

Πηγή obelix